Καταληκτική ομιλία του Α' Αντιπροέδρου της Βουλής Ι. Τραγάκη στην Διακοινοβουλευτική Διάσκεψη για την Οικονομική Διακυβέρνηση
Κυρίες και κύριοι,
Τις 3 τελευταίες ημέρες είχαμε την ευκαιρία να ανταλλάξουμε απόψεις πάνω σε θέματα πρώτης γραμμής σχετικά με την οικονομική διακυβέρνηση στην Ε.Ε και την Ευρωζώνη.
Μιλήσαμε για την εμβάθυνση της ΟΝΕ και την Τραπεζική Ένωση, στην οποία κυρίως επισπεύδεται η συζήτηση την περίοδο αυτή και με την οποία η Ε.Ε. έχει την ευκαιρία να διορθώσει λάθη και παραλείψεις των τελευταίων ετών, με την επαναξιολόγηση της υφιστάμενης δομής και κινήτρων λειτουργίας του Ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα.
Οι ευθύνες για μεταρρυθμίσεις που έχουν ως στόχο την αποτελεσματικότερη εποπτεία και εξυγίανση των πιστωτικών ιδρυμάτων είναι μεγάλες. Παράλληλα όμως, οι ευκαιρίες για την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επίτευξη μίας αποτελεσματικής Τραπεζικής Ένωσης προς όφελος του κοινωνικού συνόλου είναι ακόμα μεγαλύτερες.
Η πλήρης τραπεζική Ένωση είναι φυσικά αναγκαία αλλά όχι επαρκής συνθήκη για μια σταθερή και υγιή ΟΝΕ. Απαιτείται επιπλέον η δημοσιονομική και οικονομική ενοποίηση και τέλος η πολιτική μέσω έντονης συνεχούς διαβούλευσης μεταξύ θεσμικών φορέων, που θα ενισχύσει την δημοκρατική νομιμότητα όλων των αποφάσεων που λαμβάνονται σε κεντρικό επίπεδο. Σε αυτήν την κατεύθυνση, εξέχοντα ρόλο θα πρέπει να διαδραματίσουν τα κοινοβούλια μας σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η κοινωνική διάταση, από την άλλη, θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής της διαδικασίας ούτως ώστε να αποδείξουμε στους πολίτες που εκπροσωπούμε ότι λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη τις κοινωνικές συνέπειες που δημιουργούν οι περιοριστικές πολιτικές που ακολουθούμε σε πολλές χώρες της Ευρώπης.
Η επιτυχής έκβαση αυτής της προσπάθειας θα θέσει οριστικό τέλος στην αστάθεια και την αβεβαιότητα που παρατηρείται, ιδίως στις χώρες της «περιφέρειας».
Ο επαναπροσδιορισμός του τρόπου με τον οποίο οι Ευρωπαϊκές τράπεζες στηρίζουν την πραγματική οικονομία, μπορεί να επιτευχθεί με την εφαρμογή κατάλληλων ρυθμίσεων, διασφαλίζοντας παράλληλα τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Για την στήριξη της πραγματικής οικονομίας, κομβικής σημασίας είναι επίσης η εφαρμογή του Συμφώνου για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση όπως και ειδικές δράσεις για την καταπολέμηση της ανεργίας, ιδίως των νέων, που έχουν φτάσει πρωτόγνωρα υψηλά επίπεδα και την προώθηση των επενδύσεων σε καίριους τομείς π.χ. τα μέτρα που αποφασίσθηκαν στο Συμβούλιο του Ιουνίου για τους ανέργους και το «Επενδυτικό Σχέδιο» της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Επιτροπής για την χρηματοδότηση των ΜΜΕ της περιφέρειας.
Οι ΜΜΕ αποτελούν τον θεμέλιο λίθο της Ευρωπαϊκής οικονομίας κι έτσι η κατάργηση εμποδίων και η διασφάλιση της διαφάνειας σχετικά με την λειτουργία τους είναι απαραίτητο βήμα ανάσας προς τους προαναφερόμενους στόχους.
Η μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας μέσω εναλλακτικών πηγών, πέραν του στενού χρηματοπιστωτικού συστήματος εξετάζεται τον τελευταίο καιρό και είναι και αυτό ένα ακόμη θετικό βήμα.
Η δομική και άρρηκτη σχέση ανάπτυξης και απασχόλησης πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη για την επίτευξη της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής των χωρών της ΕΕ. Ο κίνδυνος μιας «άνεργης ανάπτυξης» πρέπει πάση θυσία να εξαλειφθεί και έτσι χρειάζεται να εφαρμόζεται το κατάλληλο μείγμα πολιτικών δημοσιονομικής σταθερότητας και πολιτικών φιλικών προς την ανάπτυξη που θα διέπεται από την κατάλληλη ευελιξία και θα αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν.
Χθες εξετάσαμε επίσης την δημοκρατική νομιμότητα των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής. Στις περιόδους οικονομικής λιτότητας που διανύουμε, είναι πολύ σημαντικό να φαίνεται ξεκάθαρα η αναγκαιότητα και οι προοπτικές αλλά και η αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνονται στα πλαίσια της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Έτσι μόνο θα μπορέσουν οι πολίτες να δεχτούν την όποια μείωση του βιοτικού τους επιπέδου και να υποστούν θυσίες. Πρέπει κατά των σχεδιασμό των σχετικών μέτρων να υπάρχει διάλογος με όλους τους αρμόδιους κοινωνικούς φορείς και τα θεσμικά όργανα. Η μέχρι τώρα εμπειρία εφαρμογής προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής, έχει δείξει ότι τα μέτρα που έχουν παρθεί έχουν άμεσο αρνητικό αντίκτυπο στην απασχόληση και την κοινωνική συνοχή.
Οι πολιτικές αυτές αυστηρής λιτότητας που επιβάλλουν τα εν λόγω προγράμματα, πρέπει να καθοδηγούνται από τις Συνθήκες τις Ένωσης που επιτάσσουν προώθηση της απασχόλησης, εκπαίδευσης και υγείας και της απαραίτητης κοινωνικής προστασίας αλλά και να συμπλέουν με τις προτεραιότητες της Στρατηγικής 2020.
Τα εθνικά κοινοβούλια και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με τους άμεσα εκλεγμένους αντιπροσώπου τους πρέπει να κατέχουν ενεργό ρόλο στις διαβουλεύσεις με την Τρόικα, πριν την επιβολή των προγραμμάτων αυτών και να εφαρμόζονται πιστά οι νόμιμες διαδικασίες μέχρι την στιγμή της ψήφισης των προγραμμάτων από τα κοινοβουλευτικά σώματα.
Η διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, μπορεί να έχει ξεκινήσει από το 2011, αλλά χρόνο με τον χρόνο φαίνεται ότι αντιμετωπίζονται αρκετές ανεπάρκειες και ότι υλοποιούνται απαραίτητες συμπληρωματικές ενέργειες. Οι ξεκάθαρες ειδικά προσαρμοσμένες για κάθε χώρα συστάσεις με ποιοτικούς και ποσοτικούς στόχους, αφήνοντας πάντα ευελιξία κινήσεων στα κράτη-μέλη, αποτελούν μία σημαντική θετική εξέλιξη.
Η παρακολούθηση των συστάσεων και ο έλεγχος εφαρμογής τους, που έλλειπε από τους προηγούμενους κύκλους Ευρ. Εξαμήνων, που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά των περασμένο Οκτώβριο φαίνεται ότι επέφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα, μιας και όλα σχεδόν τα κ-μ, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο, εμφανίστηκαν συμμορφωμένα με τις συστάσεις που είχαν εκδοθεί ανά περίπτωση.
Κατά το τρέχον Ευρωπαϊκό Εξάμηνο θα χρησιμοποιηθούν για πρώτη φορά, κοινωνικοί και εργασιακοί δείκτες σε σχέση με την κοινωνική διάσταση της Ευρωζώνης και θα υπάρξει στενότερη συνεργασία κ-μ και Επιτροπής πριν την δημοσίευση των ανά χώρα συστάσεων.
Φυσικά μένουν ακόμη πολλά να γίνουν. Το εύρος και η πολυπλοκότητα των επιμέρους διαδικασιών καθώς και οι χρονικοί περιορισμοί στην υλοποίησή τους, δεν έχουν επιτρέψει μέχρι τώρα το απαραίτητο χρονικό περιθώριο για εις βάθος αναλύσεις σχετικές με την αιτιολόγηση των επιμέρους συστάσεων προς τα κ-μ.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί και στα μακροχρόνια διαρθρωτικά προβλήματα που επηρεάζουν την μακροοικονομική θέση των κρατών –μελών και την ανταγωνιστικότητά τους και καταδεικνύονται μέσω της Διαδικασίας Μακροοικονομικών Ανισορροπιών, που συμπληρώνει την διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί αποκλίνουσες οικονομικές τάσεις που δημιούργησαν χάσμα ανταγωνιστικότητας μεταξύ των κ-μ της ΕΕ που όμως το τελευταίο έτος έχουν ξεκινήσει να εξομαλύνονται. Είναι θετική η πρόταση της Επιτροπής για συμπερίληψη πίνακα βασικών κοινωνικών και εργασιακών δεικτών στην Διαδικασία, πρέπει όμως οι δείκτες αυτοί να αντικατοπτρίζουν επαρκώς την πραγματική εικόνα των κ-μ σε αυτούς τους τομείς αλλά και την μεταξύ τους αλληλεξάρτηση. Η αντιμετώπιση των ανισορροπιών είναι κλειδί για την σταδιακή ανάκαμψη και σύγκλιση των ευρωπαϊκών οικονομιών.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν και τα συμπεράσματα από τις σημερινές Συνεδριάσεις των τριών Επιτροπών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Για να συνοψίσω, ως βασικοί τομείς προτεραιότητας για την μελλοντική οικονομική διακυβέρνηση θα πρέπει να είναι:
- Μείγμα πολιτικών που θα προωθούν την ανάπτυξη ιδίως για τις χώρες που βρίσκονται σε ύφεση και το οποίο δεν θα θέτει σε κίνδυνο την δημοσιονομική εξυγίανση αλλά θα ενισχύει την ανταγωνιστικότητα, την απασχόληση και τις επενδύσεις.
-Ενοποιημένο δημοσιονομικό πλαίσιο που θα διασφαλίζει την χάραξη ορθής δημοσιονομικής πολιτικής σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, βάσει συντονισμού και κοινής λήψης αποφάσεων
- Ενοποιημένο χρηματοοικονομικό πλαίσιο, που περιλαμβάνει εποπτεία σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και κοινούς μηχανισμούς εξυγίανσης των τραπεζών και εγγύησης των καταθέσεων, για την διασφάλιση χρηματοοικονομικής σταθερότητας και ελαχιστοποίηση του κόστους αποτυχίας των τραπεζών στις πλάτες των φορολογούμενων πολιτών.
-Κοινή πολιτική στήριξης της ρευστότητας των αγορών, ιδίως για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι πολύ σημαντικός σε αυτό το πλαίσιο.
- Τέλος, διασφάλιση της απαραίτητης δημοκρατικής νομιμότητας και λογοδοσίας των αποφάσεων που λαμβάνονται σε επίπεδο Ε.Ε, που θα βασίζεται στην κοινή άσκηση κυριαρχίας για κοινές πολιτικές και στην αρχή της αλληλεγγύης.
Κλείνοντας θα ήθελα να πω δύο λόγια για αυτήν εδώ τη συνδιοργάνωση που αποτελεί ένα "νέο παιδί" της Διακοινοβουλευτικής συνεργασίας. Πραγματοποιήθηκε μετά από πολύμηνη, εντατική συνεργασία, σε πολιτικό και διοικητικό επίπεδο, με διαφωνίες και συμφωνίες, προσπαθώντας να συγκεράσουμε την ευρωπαϊκή με την εθνική πολυπλοκότητα, αλλά με ένα γνώμονα: τη συμπληρωματικότητα και την κοινή στόχευση των Εθνικών Κοινοβουλίων και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που δεν είναι άλλη από τη στήριξη της ενωμένης ευρωπαϊκής μας πορείας και το συμφέρον των πολιτών που όλοι εμείς εδώ εκπροσωπούμε.
Υπενθυμίζω ότι σύντομα θα ενημερωθείτε πιο αναλυτικά για τον Οδικό Χάρτη που από τον επόμενο μήνα θα επανεκκινήσει τις διαδικασίες σχετικά με τον Κανονισμό Λειτουργίας της Διάσκεψης για την Οικονομική Διακυβέρνηση, έναν Κανονισμό που θα έχει σαν στόχο την διασφάλιση της εύρυθμης και αποτελεσματικής λειτουργίας της Διάσκεψης αυτής.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους συναδέλφους του ΕΚ αλλά και όλους εσάς για την παρουσία σας και την ενεργή συμμετοχή σας.