Ομιλία του Βουλευτή Β' Πειραιά και πρ. Αντιπροέδρου της Βουλής, κ. Ιωάννη Τραγάκη, στη Συζήτηση για αναθεώρηση διατάξεων του Συντάγματος (δεύτερη ψηφοφορία)
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Νικήτας Κακλαμάνης): Ο κύριος Ιωάννης Τραγάκης, μέλος του Προεδρείου της Επιτροπής, έχει τον λόγο.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΡΑΓΑΚΗΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είχα τονίσει στην Επιτροπή και την Ολομέλεια ότι η διαδικασία για την αναθεώρηση του Συντάγματος είναι η κορυφαία κοινοβουλευτική διαδικασία. Δεν αφορά την Κυβέρνηση, ούτε τα κόμματα βεβαίως. Αφορά μόνο τους Βουλευτές. Στην Επιτροπή -στην οποία Πρόεδρος ήταν ο κ. Παρασκευόπουλος που μόλις κατέβηκε από το Βήμα, εγώ ήμουν αντιπρόεδρος και ο κ. Παπαθεοδώρου ήταν γραμματέας- έγινε πραγματικά μία καλή δουλειά.
Σήμερα όμως εξεπλάγην αρνητικά ακούγοντας ορισμένες απόψεις στην Ολομέλεια οι οποίες δεν συμβαδίζουν καθόλου με αυτά τα οποία ελέχθησαν στην Επιτροπή. Στην Επιτροπή έγινε μία σοβαρή δουλειά. Πιστεύω ότι εξήχθησαν συμπεράσματα τα οποία θα αξιολογήσουν οι μελετητές του μέλλοντος. Ως γνωστόν -το γνωρίζετε όλοι σας- και στα ανώτατα δικαστήρια, όταν γίνονται διασκέψεις για λήψη αποφάσεων συνταγματικότητας, λαμβάνονται υπόψη τα Πρακτικά της Βουλής.
Θα φροντίσω να απαντήσω μόνο στον Παρασκευόπουλο για τη στάση του κυρίου Μητσοτάκη, που ανέφερε. Ο κ. Μητσοτάκης, κύριε Παρασκευόπουλε, μόλις εξελέγη Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, σε ανύποπτο χρόνο τον Ιανουάριο του 2016 επισκέφθηκε τον κύριο Τσίπρα. Συζήτησαν για άλλα θέματα. Μέσα στα θέματα που συζητήσανε, ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας έθεσε και την πρόταση για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Δηλαδή, σε ανύποπτο χρόνο. Όχι σε χρόνο προεκλογικό. Τον Ιανουάριο του 2016. Μάλιστα είχε και μία πρόταση, την οποία επαναλάβαμε και στην επιτροπή, να πάμε σε μία αναθεώρηση στην οποία εμείς θα ψηφίσουμε όλες τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ –δεν είναι παρ’ τα όλα, κύριε Πρόεδρε- και εσείς θα ψηφίσετε τις δικές μας προτάσεις, ώστε να πάρουν μία εντολή η οποία θα πάει στο λαό, διότι ο λαός θα αποφασίζει.
Το 1974, ήμουν Γραμματέας στην Βουλή τότε, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου, ο Κωνσταντίνος Στεφανάκης είχαν αποφασίσει τότε το λεγόμενο μεταπλειοψηφικό. Το μεταπλειοψηφικό τι είναι; Είναι η πρώτη Βουλή με εκατόν πενήντα μία ψήφους και η δεύτερη με εκατόν ογδόντα ψήφους. Ή η πρώτη με εκατόν ογδόντα ψήφους και η δεύτερη με εκατόν πενήντα μία ψήφους. Αυτό ήταν ένα σύστημα το οποίο λειτούργησε. Και γιατί λειτούργησε; Γιατί παρεμβάλλονται εκλογές. Επομένως, ο ελληνικός λαός θα έχει τις προτάσεις των κομμάτων και από τις προτάσεις των κομμάτων θα αποφασίσουν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις εκείνες που θα συγκρίνουν τις συνταγματικές αναθεωρήσεις.
Αυτές οι απόψεις δεν αφορούν τώρα το παρόν. Έχουν απασχολήσει τους συνταγματολόγους και το 2007 και το 2001. Θα σταθώ στο θέμα που θεωρώ κυρίαρχο. Μας απασχόλησε πάρα πολύ στην επιτροπή: Ποια είναι η Προτείνουσα Βουλή ποια είναι η Αναθεωρούσα Βουλή; Ποιες αρμοδιότητες έχει η Προτείνουσα Βουλή και ποιες αρμοδιότητες έχει η Αναθεωρούσα Βουλή; Εμείς είμαστε η Προτείνουσα Βουλή. Επομένως εμείς προτείνουμε τώρα. Η Προτείνουσα Βουλή δεν ασχολείται με το περιεχόμενο. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και πρέπει να το ξεκαθαρίσουμε. Και δεν το ξεκαθαρίζουμε τώρα εμείς. Έχει απασχολήσει κατ’ επανάληψη διακεκριμένους συνταγματολόγους. Υπάρχει γνωμοδότηση του Βώλου το 1933, του Κυριακόπουλου το 1962, του Γεωργόπουλου το 1963, του Μάνεση το 1980, του Βαγγέλη Βενιζέλου και του Δημητρίου Τσάτσου το 1984, ότι η Προτείνουσα Βουλή είναι εκείνη η οποία δεν καθορίζει το περιεχόμενο. Το περιεχόμενο καθορίζεται από την Αναθεωρούσα ή Αναθεωρητική Βουλή.
Ο κ. Κατρούγκαλος λείπει σήμερα. Έχει αναφερθεί σε μία γνωμοδότηση του κ. Παραρά. Ήμουν παρών και εγώ και ο κ. Βενιζέλος, αλλά ήταν και ο κ. Κατρούγκαλος, όταν στις 10/12/2018 στην Ένωση Ελλήνων Συνταγματολόγων με πρόεδρο τον καθηγητή μας, τον κ. Μαυριά, μίλησε ο κ. Παραράς κι εξέφρασε την άποψη ότι, ως προς το περιεχόμενο, η Προτείνουσα Βουλή δεν δεσμεύει. Δεσμεύει η Αναθεωρητική Βουλή. Αυτό είναι. Έχουν καταλήξει όλοι.
Μάλιστα, πριν πραγματοποιήσουμε στις 12 Φεβρουαρίου την πρώτη μας συζήτηση, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε καλέσει στο γραφείο του και μίλησε με εφτά σοβαρούς και έγκριτους συνταγματολόγους. Μπορώ να πω ότι οι περισσότεροι δεν ανήκουν στον χώρο της Νέας Δημοκρατίας. Θα αναφέρω τα ονόματα όμως: ο Νίκος Αλιβιζάτος, ο Σπύρος Βλαχόπουλος, ο Ξενοφώντας Κοντιάδης, ο Αντώνης Μανιτάκης, ο Κώστας Μποτόπουλος, ο Πέτρος Παραράς και ο Φίλιππος Σπυρόπουλος. Ομόφωνα συμφώνησαν ότι η επόμενη Βουλή που θα είναι Αναθεωρητική καθ’ οιονδήποτε τρόπο δεν δεσμεύεται ως προς το περιεχόμενο των αναθεωρητέων διατάξεων. Επιπλέον, επεσήμαναν ότι ακριβώς για αυτόν τον λόγο στην αναθεωρητική διαδικασία παρεμβάλλονται οι εθνικές εκλογές προκειμένου να τοποθετηθεί το εκλογικό σώμα και επί των προτάσεων των κομμάτων για τη Συνταγματική Αναθεώρηση.
Θα ήθελα πάνω σ’ αυτό το θέμα, αφού το ξεκαθαρίσαμε, να ασχοληθώ λίγο με την επικαιρότητα, η οποία αφορούσε σήμερα στη σημερινή μας συνεδρίαση, το άρθρο 30, παράγραφος 1 και το άρθρο 32 για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας.
Είναι γεγονός ότι το κοινοβουλευτικό πολίτευμα λειτουργεί από το 1985-1986 μετά την εφαρμογή και την κατάργηση των λεγόμενων ενισχυμένων αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας, επί τριάντα δυο χρόνια. Λειτούργησε καλά, μπορούμε να πούμε, ακόμα και την περίοδο της κρίσης 1989-1993, που ήταν μία περίοδος η οποία είχε σοβαρά προβλήματα και σοβαρά θέματα. Ασχέτως βέβαια, ότι δεν χρησιμοποιήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας το άρθρο που του έδινε το δικαίωμα για τον έλεγχο της συνταγματικότητας διαδικαστικών προϋποθέσεων για την προκήρυξη δημοψηφίσματος. Έχουμε όλοι την τραυματική εμπειρία του δημοψηφίσματος του 2015 που σε αόριστα ερωτήματα ετέθη ενώπιον του ελληνικού λαού να αποφασίσει «Όχι» ή «Ναι». Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι δημιουργήθηκε αυτό το πρόβλημα για το θέμα της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Αυτή η επίμαχη διάταξη έχει ψηφιστεί σήμερα, από την προηγούμενη συνεδρίασή μας, με διακόσιες είκοσι μια ψήφους. Αυτή η πλειοψηφία νομίζω ότι δίνει το δικαίωμα στην επόμενη κυβέρνηση, όποια και αν είναι αυτή -εγώ δεν προδιαθέτω το εκλογικό σώμα να πω τι αποτέλεσμα θα έχουν οι επόμενες εκλογές- όποια κυβέρνηση βγει στις επόμενες εκλογές, αφού άλλωστε συμφωνήσαμε όλοι στην επιτροπή και νομίζω ότι συμφωνούμε και εδώ ότι θα πρέπει να απεμπλακεί η διαδικασία της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από το πρόβλημα της διάλυσης της Βουλής. Αυτό έγινε δύο φορές. Έγινε το 1990 με την κυβέρνηση Ζολώτα τότε και έγινε και το 2014, όταν εσείς με τη σύμπραξη και της Χρυσής Αυγής αποτρέψατε στο να εκλεγεί ο κύριος Δήμας Πρόεδρος της Δημοκρατίας και οδηγηθήκαμε σε διάλυση της Βουλής και σε εκλογές. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι τώρα μπορούμε να δούμε αυτό το θέμα.
Τι προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ; Προτείνει έξι διαδοχικές ψηφοφορίες στη Βουλή και την εκλογή Προέδρου από το λαό. Θα πάρουμε το ενδεχόμενο ότι γίνονται οι έξι διαδοχικές αυτές ψηφοφορίες σε έξι μήνες. Το ερώτημα είναι απλό και απευθύνεται πραγματικά σε σας, κύριε Παρασκευόπουλε και στον κ. Δουζίνα. Αν σ’ αυτό το εξάμηνο λήξει η θητεία της Κυβέρνησης, αν σ’ αυτό το εξάμηνο παραιτηθεί η Κυβέρνηση ή εάν για οποιοδήποτε λόγο εκλείψει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θα συμβεί το εξής παράδοξο. Η επόμενη Βουλή που θα προκύψει μετά τις εκλογές θα θέλει πάλι εκατόν ογδόντα μία ψήφους για να εκλέξει Πρόεδρο Δημοκρατίας, ενώ σύμφωνα με το ισχύον σύνταγμα θέλει εκατόν πενήντα μία ψήφους. Αυτός, λοιπόν, ο μακρόσυρτος τρόπος εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας δημιουργεί αυτό πρόβλημα. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι θα πρέπει κατά κάποιο τρόπο να εξετάσετε την πρόβλεψή σας γι’ αυτή την εξάμηνη διαδικασία.
Θα ήθελα να αναφερθώ επ’ ολίγον για θέματα που αφορούν δυο άρθρα τα οποία είναι πολύ σημαντικά. Είπατε κι εσείς ότι ήταν η κορωνίδα των προτάσεών μας για το άρθρο 16 και 24.
Θα μιλήσω για το άρθρο 16. Θεωρώ ότι χάνουμε μία μοναδική ευκαιρία για την ίδρυση μη κρατικών, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ιδιωτικών πανεπιστημίων
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΟΥΖΙΝΑΣ: Η πρότασή σας έλεγε «κερδοσκοπικών».
ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΡΑΓΑΚΗΣ: Η πρότασή μας είναι: μη κερδοσκοπικών.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΟΥΖΙΝΑΣ: Δεν το έλεγε.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΡΑΓΑΚΗΣ: Και μάλιστα, αφού με προκαλείτε, υπό την εποπτεία του κράτους.
Ακούστε, λοιπόν, παραδείγματα. Ξέρω ότι αυτό ισχύει σε όλα τα μέρη του κόσμου σχεδόν, στην Ευρωπαϊκή Ένωση 100%, αλλά σε όλα τα μέρη του κόσμου. Ένα παράδειγμα θα σας φέρω: Ακόμα και στη Βόρεια Κορέα υπάρχουν πανεπιστήμια κινέζικα. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι είμαστε η μόνη χώρα που αντιστέκεται σε αυτό το θέμα.
Και να σας φέρω ένα άλλο παράδειγμα: Στην Κύπρο υπάρχουν τρία κρατικά και έξι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ιδιωτικά ιδρύματα στα οποία φοιτούν χιλιάδες μαθητές, οι περισσότεροι των οποίων προέρχονται από την Ελλάδα. Είναι πολλοί καθηγητές, ακόμα και μέσα από την κοινοβουλευτική ομάδα, οι οποίοι διδάσκουν στην Κύπρο και τόσοι συγγενείς που πάνε στην Κύπρο.
Σκεφτείτε ότι, κατόπιν υπολογισμών που έκανε η Κυπριακή Δημοκρατία, το 5% του ΑΕΠ προέρχεται από τα έσοδα αυτών των μη κρατικών πανεπιστημίων.
Να σας φέρω ένα ακόμα ακραίο παράδειγμα; Στα κατεχόμενα της Κύπρου οι Τουρκοκύπριοι έχουν και αυτοί δύο δημόσια πανεπιστήμια και πέντε μη κρατικά πανεπιστήμια. Όταν το ΑΕΠ των κατεχομένων το 2015 ήταν 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ, αν δεν απατώμαι, τα μισά χρήματα από αυτά προέρχονταν από τα έσοδα των μη κρατικών πανεπιστημίων.
Άρα, σχετικά με το άρθρο 16, λοιπόν, νομίζω ότι αν χάσουμε την ευκαιρία να το ψηφίσουμε τώρα, θα πάμε μετά από δεκαπέντε χρόνια -κρατήστε το νούμερο- να μιλήσουμε για την ίδρυση των μη κρατικών πανεπιστημίων. Βεβαίως -και ορθώς-, ο κ. Τασούλας σάς είπε ότι μέσα στη διάταξη αυτή υπάρχει και η ίδρυση σε κάθε νομό της χώρας πρότυπων σχολείων. Εμείς πιστεύουμε στα πρότυπα σχολεία, γιατί πιστεύουμε στην αριστεία. Εσείς δεν πιστεύετε στην αριστεία. Εμείς πιστεύουμε ότι οι καλοί πρέπει να πηγαίνουν σε πρότυπα σχολεία για να προοδεύουν.
Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι, αν δεν γίνει τώρα, αν η επομένη Βουλή δεν κηρυχθεί αναθεωρητική, θα πρέπει να περιμένουμε τη Βουλή του 2028-2032 για να πάει ως προτείνουσα Βουλή και η αναθεωρητική μετά το 2032. Αντιλαμβάνεστε ότι μετά από δεκαπέντε χρόνια θα έχουμε το δικαίωμα να ιδρύσουμε αυτά τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Θα σταθώ λίγο και στο άρθρο 24. Το άρθρο 24 είναι και αυτό ένα σημαντικό άρθρο για εμάς, διότι δίνει λύσεις σε προβλήματα τα οποία είναι συσσωρευμένα. Μάλιστα, οι Βουλευταί από την επαρχία θα αντιληφθούν τα προβλήματα που δημιουργούνται τώρα με το Κτηματολόγιο. Δεν μπορεί να γίνει ο αποχαρακτηρισμός των δασών, διότι δεν χρησιμοποιούνται οι αεροφωτογραφίες εκείνες, οι οποίες θα δώσουν τα ορθά μηνύματα και θα φέρουν τα ορθά αποτελέσματα. Για παράδειγμα, χρησιμοποιούνται τώρα οι αεροφωτογραφίες του 1937, του 1947 και του 1952. Ξέρετε ότι οι περισσότερες συνοικίες της Αθήνας σε αυτές τις αεροφωτογραφίες εμφανίζονται σαν δασικές εκτάσεις; Αντιλαμβάνεστε τι προβλήματα δημιουργούνται; Εμείς τι προτείνουμε με την πρόταση για το άρθρο 24; Απλούστατα να ληφθούν υπόψιν οι πρόσφατες αεροφωτογραφίες που είναι από τις 11 Νοεμβρίου του 1975, τότε που ίσχυε το ισχύον Σύνταγμα.
Άρα, να ληφθούν οι ημερομηνίες αυτές των αεροφωτογραφιών. Αυτό θα επέλυε καταρχάς τα προβλήματα που έχουν οι Βουλευτές της επαρχίας με τις χαρτολιβαδικές εκτάσεις οι οποίες εγκαταλείφθηκαν, κατά έναν τρόπο, όταν ήρθαν με την αστυφιλία στην Αθήνα και αργότερα αυτά απέκτησαν μερικά σχίνα κλπ. Με τις αεροφωτογραφίες αυτά φαίνονται και δημιουργούνται εκείνες οι προϋποθέσεις οι οποίες θα βοηθήσουν.
Θα ήθελα να αναφερθώ και απ’ ολίγον για τα άρθρα 62 και 86. Καταρχάς, θέλω εδώ να κάνω μία διευκρίνιση σε ό,τι αφορά το ακαταδίωκτο των Βουλευτών και σε ό,τι αφορά το ανεύθυνο των Βουλευτών. Το ανεύθυνο των Βουλευτών είναι εκείνο το οποίο αναφέρεται στα άρθρα 60 και 61. Δηλαδή ο Βουλευτής έχει απεριόριστη σκέψη και ομιλία στη Βουλή και για την ψήφο του δεν ελέγχεται ποτέ. Αυτό είναι το ανεύθυνο των Βουλευτών. Υπάρχει και το ακαταδίωκτο, για το οποίο συμφωνήσαμε όλοι στην επιτροπή ότι θα πρέπει να είναι αυτό και το άρθρο 86 άρθρα τα οποία θα πρέπει να φέρουμε και να ψηφίσουμε όλοι, όπως ψηφίσαμε ήδη, ώστε να έχουν οι Βουλευτές την ίδια συμπεριφορά που έχουν και οι απλοί πολίτες απέναντι του νόμου. Αυτά τα ψήφισαν όλες... Όχι όλες, δύο δεν ψήφισαν.
Ένα θέμα που έθεσε -λείπει η Αριστερά από εδώ- ήταν το θέμα της ελευθερίας των απόψεων που έχουν σχέση με την πολιτική, εκτός Βουλής, δηλαδή αυτά που λέγονται από Βουλευτές εκτός Βουλής. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα και θα πρέπει να μας απασχολήσει οπωσδήποτε εάν προβλέπεται από το ισχύον συνταγματικό καθεστώς.
Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω ότι η Νέα Δημοκρατία προτείνει ένα Σύνταγμα λειτουργικό, σοβαρό, με κοινωνικό πρόσημο, προοδευτικό, με σημαντικές παρεμβάσεις και σε ό,τι αφορά τη νομοθετική εξουσία, που δεν ασχοληθήκατε καθόλου εσείς, και σε ό,τι αφορά τη δικαστική εξουσία, που δεν ασχοληθήκατε καθόλου εσείς, και σε ό,τι αφορά την παιδεία, που δεν ασχοληθήκατε καθόλου εσείς, και σε ό,τι αφορά το περιβάλλον, που δεν ασχοληθήκατε καθόλου εσείς.
Σχετικά με το περιβάλλον θα κάνω μία παρένθεση για να πω για τη διαφορά μεταξύ της αειφόρου ανάπτυξης και της βιώσιμης ανάπτυξης. Το 1975 ήταν που για πρώτη φορά εισήχθη η έννοια της αειφόρου ανάπτυξης που ο κάθε πολίτης έχει την ευθύνη προστασίας του περιβάλλοντος και στην πορεία προέκυψε και η βιώσιμη ανάπτυξη. Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι εκείνη η οποία δίνει τις προϋποθέσεις για να γίνουν διάφορες επενδύσεις.
Μάλιστα, παρακολουθώντας πάντα το πέμπτο τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας αντιλαμβάνεται κανείς ότι λαμβάνονται αποφάσεις οι οποίες δίνουν το δικαίωμα της δημιουργίας χώρων εντός δασικών εκτάσεων για να μπορέσουν να δημιουργηθούν χώροι αναψυχής, να δημιουργηθούν χώροι οι οποίοι δημιουργούν, παραδείγματος χάριν, ανεμογεννήτριες που φέρνουν την ανάπτυξη. Το προβλέπουμε εμείς στην πρότασή μας, αναφέροντας καθαρά για τις ΑΠΕ, δηλαδή τις ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά.
Αυτά, λοιπόν, όλα είναι στην κρίση και είναι και στην κρίση σας τώρα.
Θα ήθελα, λοιπόν, να σας προσκαλέσω, να σας προκαλέσω, αλλά και να σας παρακαλέσω να μην χάσουμε αυτή την ευκαιρία για μία ακόμα φορά. Ο ομιλών έχει χάσει δύο ευκαιρίες. Ήμουν Πρόεδρος στην επιτροπή το 2007, η οποία το 2007 διαλύθηκε γιατί δεν παρέστη το ΠΑΣΟΚ διότι ήταν αντίθετο με το άρθρο 16 τότε, για να είμαστε ξεκαθαρισμένοι, και το 2014 βέβαια που ήταν μία συνταγματική αναθεώρηση που δεν πρόλαβε να λειτουργήσει.
Σε αυτήν, λοιπόν, τη συνταγματική αναθεώρηση, που ήμουν Αντιπρόεδρος, θα ήθελα να ζητήσω να δώσετε την ευχέρεια να προχωρήσουμε όλοι μαζί συναινετικά σε αποφάσεις. Ας μην μας δεσμεύουν οι πρώτες ψηφοφορίες, να δούμε ξανά τα άρθρα, να ξαναδούμε όλοι μας, και εμείς και εσείς, τις ψηφοφορίες ώστε να μπορέσουμε να φέρουμε ένα καλό Σύνταγμα, όχι για μας, αλλά για τα παιδιά μας, τα εγγόνια μας, γιατί το Σύνταγμα πάντα μένει και μένει στην ιστορία.
Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.