Παρέμβαση του Βουλευτή Β' Πειραιά κ. Γιάννη Τραγάκη στην Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος

Είναι γνωστό ότι έχω διατελέσει Πρόεδρος σε δύο Επιτροπές για την αναθεώρηση του Συντάγματος, και το 2005 και το 2014. Θα ήθελα, όμως, από την εμπειρία μου να αναφερθώ λίγο σε ό,τι αφορά το άρθρο 110. Είναι γνωστό ότι μια μεγάλη μερίδα των συνταγματολόγων πιστεύουν ότι δεν πρέπει να ακουμπήσουμε το άρθρο 110. Υπάρχουν και άλλοι, βέβαια, οι οποίοι προτείνουν να αναθεωρηθεί το άρθρο 110. Το 1975 στην αναθεώρηση τότε, που εγώ ήμουν Γραμματέας της Επιτροπής, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου, ο Κωνσταντίνος Στεφανάκης είχαν εισαγάγει τότε τη ρύθμιση ότι οι πλειοψηφίες πρέπει να είναι ως εξής: Αν πάρει στην πρώτη Βουλή εκατόν ογδόντα, άρα στη δεύτερη εκατόν πενήντα μία ψήφους, και αν πάρει στην πρώτη εκατόν πενήντα μία, άρα στη δεύτερη εκατόν ογδόντα. Αυτό είχε γίνει γιατί έπρεπε να δώσουμε την κατεύθυνση της συναίνεσης που επεδιώχθη τότε, το 1975.

Τώρα, όμως, που αντιμετωπίζουμε αυτό το θέμα του άρθρου 110 έχω κι εγώ διατυπώσει την άποψη από παλιά ότι η προτείνουσα Βουλή δεν δεσμεύει την αναθεωρητική Βουλή. Αυτό είναι λογικό, διότι πρέπει να παρεμβάλλονται εκλογές για να ισχύσει το μεταπλειοψηφικό σύστημα που είχε εισαγάγει η τότε Κυβέρνηση.

Θα αναφερθώ λίγο τώρα και σε ό,τι αφορά το άρθρο 62 και το άρθρο 86. Είναι γεγονός ότι όλες οι προτάσεις εδώ όλων των κομμάτων συμπίπτουν στην κατεύθυνση ότι πρέπει ο Βουλευτής και ο Υπουργός να μην έχουν ξεχωριστή νομική αντιμετώπιση από τους απλούς πολίτες. Σε αυτό συμφωνούμε όλοι, αλλά υπάρχουν ορισμένα πράγματα στα οποία δεν συμφωνούμε. Θα μου επιτρέψετε να κάνω μια ανάλυση για το άρθρο 62, που αφορά το ακαταδίωκτο των Βουλευτών και να πω ότι το ακαταδίωκτο διαφέρει πολύ από το ανεύθυνο.

Το ανεύθυνο είναι εκείνο το οποίο προβλέπεται από τα άρθρα 60 και 61, που αναφέρεται σε λόγους, πράξεις ή παραλείψεις που βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση προς το βουλευτικό λειτούργημα, ενώ το ακαταδίωκτο αναφέρεται σε οποιαδήποτε αξιόποινη πράξη του Βουλευτή που δεν σχετίζεται με το λειτούργημά του. Εξαίρεση στην αρχή του ακαταδίωκτου, βέβαια, είναι αυτό που αναφέρεται ρητώς για τα αυτόφωρα αδικήματα, είναι η παράγραφος 4 του άρθρου 62.

Άλλη βασική διαφορά μεταξύ του ακαταδίωκτου και του ανεύθυνου είναι ότι το τελευταίο, δηλαδή το ανεύθυνο, δεν έχει χρονικό περιορισμό, ενώ το ακαταδίωκτο ισχύει μόνο όσο διαρκεί η βουλευτική περίοδος. Αυτή είναι μια πολύ σημαντική διαφορά μεταξύ του ανεύθυνου και του ακαταδίωκτου.

Επίσης, μια διαφορά μεταξύ αυτών των δύο είναι οι δύο μορφές της βουλευτικής ασυλίας. Είναι αυτή που προβλέπεται με το ανεύθυνο και το άρθρο 61 και δεν διώκεται ούτε με άδεια της Βουλής. Από την άλλη πλευρά, το ακαταδίωκτο που θεσπίζεται με το άρθρο 62 δεν είναι απόλυτο. Μπορεί να αρθεί, εάν η Βουλή επιτρέψει την ποινική δίωξη. Μάλιστα, την τελευταία περίπου εξαετία, από το 2013 και μετά, έχουμε αρκετές περιπτώσεις συναδέλφων Βουλευτών που ήρθη η βουλευτική τους ασυλία και παραπέμφθηκαν στα δικαστήρια.

Θα ήθελα για το ακαταδίωκτο μαζί με το ανεύθυνο να σημειώσω το εξής, το οποίο είναι πολύ σημαντικό, επειδή ακούστηκε εχθές -και να υπάρξει αυτή η διαφορά, παρακαλώ, από αυτά που ελέχθησαν από τον Γενικό Εισηγητή του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος- ότι το ανεύθυνο αναφέρεται και στις πολιτικές τοποθετήσεις του οποιουδήποτε Βουλευτή. Το ακαταδίωκτο, λοιπόν, μπορεί να λειτουργήσει και εκτός της Βουλής, εάν πρόκειται για πολιτικές παρεμβάσεις. Ήταν αυτή η διαφορά την οποία είχα να κάνω για το τι εισηγήθηκε ο συνάδελφος από την πλευρά του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος.

Θα ήθελα τώρα να αναφερθώ λίγο και στο άρθρο 86. Το άρθρο 86 του Συντάγματος έχει πραγματικά πάρα πολλές δικονομικές λεπτομέρειες. Υπερβαίνει κατά πολύ τον σκοπό της προστασίας των Υπουργών από συνεχόμενες μηνύσεις που τους εμπόδιζαν να ασκήσουν το έργο τους. Επιπλέον η συμπαραπομπή των συμμετόχων στο Ειδικό Δικαστήριο και όχι στα τακτικά ποινικά δικαστήρια έρχεται σε σύγκρουση με αυτό που ονομάζεται «δίκαιη δίκη», σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η μόνη διέξοδος, λοιπόν, θα ήταν στην τωρινή μας αναθεώρηση να εισάγεται ότι αυτή την ποινική δίωξη ασκεί η Εισαγγελία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, όπως αυτή την έχουμε ήδη νομοθετήσει και υπάρχει και ισχύει με τον λεγόμενο «νόμο Καστανίδη», με το λεγόμενο «Δικαστικό Συμβούλιο» στο οποίο πολύ σωστά ο κ. Βενιζέλος είπε ότι πρέπει να συμμετέχει και εκτός από το Συμβούλιο της Επικρατείας, διότι υπάρχουν και θέματα τα οποία απευθύνονται σε διοικητικές πράξεις.

Θα ήθελα να κάνω και μια αναφορά σε ό,τι αφορά αυτό το οποίο είπε ο κ. Βενιζέλος και το οποίο ανέτρεξα και εγώ και το βρήκα. Είναι η πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημοκρατία μέσω του δικαίου. Είναι η λεγόμενη «Επιτροπή της Βενετίας» για τη σχέση μεταξύ πολιτικής και ποινικής ευθύνης των Υπουργών, που εγκρίθηκε μάλιστα πρόσφατα στην 24^η Σύνοδο της Επιτροπής στις 8 - 9 Μαρτίου του 2018.

Η έκθεση συνοδεύεται από μια μελέτη η οποία παρουσιάζει το ισχύον σε κάθε χώρα-μέλος νομικό καθεστώς και την ευθύνη Υπουργών. Μάλιστα, η Επιτροπή της Βενετίας έχει εκπροσώπους από σαράντα επτά κράτη. Κατέληξαν, λοιπόν, σε ορισμένα συμπεράσματα. Πού κατέληξαν, κάνοντας κριτικά συμπεράσματα; Από αυτά προέκυψε ότι η χώρα μας ανήκει μάλιστα στις χώρες-μέλη όπου δεν προβλέπονται ιδιαίτερα υπουργικά αδικήματα, καθώς και για τους Υπουργούς ισχύει ο Ποινικός Κώδικας και η κοινή ποινική νομοθεσία.

Από αυτό τι συμπεραίνουμε; Συμπεραίνουμε ότι το άρθρο 86 πρέπει να αναθεωρηθεί σε ό,τι αφορά την παράταση της προθεσμίας, θα πρέπει όμως, να εξετάσουμε να φέρουμε στο Σύνταγμα και διατάξεις από τον λεγόμενο «νόμο Καστανίδη», δηλαδή τον ν. 3961. Νομίζω ότι μέσα στις προτάσεις τις οποίες ο Γενικός Εισηγητής μας ανέπτυξε προβλέπεται και αυτό. Αυτό ήταν και μέσα στην έκθεση της λεγόμενης «Επιτροπής της Βενετίας».

Ως προς το κρίσιμο ζήτημα, το κρίσιμο ζήτημα για το αρμόδιο Δικαστήριο, η Ελλάδα ανήκει στις χώρες εκείνες στις οποίες το αρμόδιο Ειδικό Δικαστήριο συγκροτείται μόνο από τακτικούς δικαστές, εν αντιθέσει με ότι σε πάρα πολλές χώρες εκ των σαράντα επτά χωρών που συμμετέχουν, δεν συμμετέχουν μόνο δικαστές, αλλά συμμετέχουν και άλλα μέλη και υπάρχει συμμετοχή και πολιτικών.

Είπα εξαρχής και όταν άρχισε η συνεδρίασή μας ότι η διαδικασία για την αναθεώρηση του Συντάγματος είναι η κορυφαία κοινοβουλευτική διαδικασία. Στην κορυφαία αυτή κοινοβουλευτική διαδικασία θα πρέπει όλοι να έχουμε την άνεση να αναπτύξουμε τις απόψεις μας, τις θέσεις μας, τις προτάσεις μας και μέσα από αυτόν τον διάλογο να μπορέσουμε να βρούμε τη συναίνεση εκείνη η οποία απαιτείται, ώστε να πάμε στην Ολομέλεια της Βουλής με συγκεκριμένες προτάσεις ως προς τα αναθεωρητέα άρθρα και τις προτάσεις αυτές να τις αναπτύξει το κάθε κόμμα. Εκεί θα γίνει η ψηφοφορία και αν το κόμμα το οποίο πάρει εκατόν ογδόντα ψήφους, στην επόμενη Βουλή πρέπει να πάρει εκατόν πενήντα μία και εάν τώρα πάρει εκατόν πενήντα μία στην επόμενη Βουλή εκατόν ογδόντα.

Αυτό είναι ένα σημαντικό στοιχείο της δημοκρατίας μας, για να ξέρετε. Είναι το λεγόμενο «μεταπλειοψηφικό σύστημα», κατά τον κ. Βενιζέλο, παρακαλώ. Διότι αυτό το μεταπλειοψηφικό σύστημα είναι εκείνο που μετά από τις εκλογές -αυτήν την τέλεια έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας- δίνει τη δυνατότητα η συνταγματική μας αναθεώρηση να πάρει και μια χροιά -ας την πω- πολιτική, αλλά όχι ταξική, όπως ακούστηκε εδώ μέσα.