Χαιρετισμός του Αντιπροέδρου της Βουλής κ. Γιάννη Τραγάκη σε εκδήλωση με θέμα "Ηρωίδες Γυναίκες του Δυρού"
Χαιρετισμός του
Αντιπροέδρου της Βουλής
κ. Γιάννη Τραγάκη σε
εκδήλωση με θέμα: Ηρωϊδες Γυναίκες του Δυρού
Η Πατρίδα και η Ιστορία κάποια ασήμαντα ή και ανύπαρκτα γεγονότα τα έχουν κάνει σημαντικά και υπαρκτά, ενώ κάποια άλλα σημαντικότατα δεν τα έχουν φωτίσει όσο θα έπρεπε.
Ένα τέτοιας εμβέλειας μέγα ιστορικό γεγονός μας χάρισαν οι απλοί θεριστές, γυναίκες, γέροντες και παιδιά της Μάνης και κατέκτησαν την πιο επίζηλη θέση στη νεότερη Ιστορία μας.
Μάθημα ελευθερίας υπήρξε η μάχη της Βέργας ή αλλιώς η λεγόμενη μάχη του Αλμυρού, η οποία διεξήχθη κατά το κρίσιμο πενθήμερο μεταξύ 21ης και 25ης Ιουνίου 1826, στην άγρια περιοχή του Δυρού και των πέριξ αυτού Μανιάτικων χωριών και περιοχών.
Η εκστρατεία του Ιμπραήμ με όλες του τις δυνάμεις, πεζικές, ιππικές, ναυτικές κάλυψαν χρονικά όλο το καλοκαίρι του 1826 και τοπικά όλη την έκταση της Μάνης και έδωσε την ευκαιρία σε όλους τους Μανιάτες και σε όλους τους ηρωικούς συμπολεμιστές τους να συνθέσουν ένα έπος επιβλητικό.
Η αυταπάρνηση, η τόλμη, το θάρρος, η ανδρεία και πατριωτική Αρετή των θρυλικών ηρωίδων δρεπανοφόρων Μανιατισσών λάμπρυναν τον Ιερό Αγώνα του ’21 και διέσωσαν την φυλή και την Πατρίδα από βέβαιο αφανισμό.
Και εμείς σήμερα, μπορούμε πολύ εύκολα να πούμε πως οι απλές αυτές γυναίκες της Μάνης, έπραξαν εις το ακέραιο το καθήκον τους στην πατρίδα.
Καθήκον που κανείς δεν τους το υπέδειξε, αλλά που τους το υπαγόρευσαν τα αυστηρά μεν αλλά χρηστά πατρογονικά πατριωτικά τους ήθη.
Και εμείς, νομίζουμε ότι έτσι απλοϊκά εξοφλούμε τα προς αυτές οφειλόμενα χρέη μας.
Γιατί τόσο τα δικά μας χρέη, αλλά και όλων των άλλων Ελλήνων προς αυτές τις αστράτευτες στρατευμένες στην έννοια της ελευθερίας και της φιλοπατρίας γυναίκες, είναι και θα παραμείνουν χρέη ανεξόφλητα και ανεξαργύρωτα.
Για το ποια είναι η Ελλάδα σήμερα, με αφορμή τον απρόσμενο αυτό πολεμικό άθλο των γυναικών της Μάνης στο ακρογιάλι του Δυρού, το γνωρίζουμε και το βιώνουμε. Αν θα υπήρχε όμως Ελλάδα σήμερα, χωρίς τον ηρωισμό και την αυταπάρνηση αυτών των γυναικών, επιτρέψτε μου να πω ότι μας προκαλεί σοβαρούς προβληματισμούς και αμφιβολίες.
Σ’ αυτό το σημείο, θα ήθελα να κάνω μια σύντομη ιστορική αναδρομή στα θλιβερά όσο και τραγικά γεγονότα της εποχής εκείνης, βασιζόμενος σε δύο ιστορικές νομοτελειακές μεγαλοστομίες:
Την πρώτη μας την διατυπώνει με παρρησία ο διάσημος Ρωμαίος ιστορικός Κορνήλιος Τάκιτος που μας λέει: «Νόμος της Ιστορίας. Ουδέν ψεύδος να λέει και ουδέν αληθές να σιωπά…». Συμπληρώνοντας την πρώτη, ο μεγάλος εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός προσθέτει: «Εθνικό είναι, ό,τι είναι αληθές…».
Τα οξυμένα πολιτικά πάθη και μίση της εποχής έχουν ως αποκορύφωμα τον διχασμό και εμφύλιο του 1824 – 1825, παραμονές δηλαδή της τουρκοαιγυπτιακής επίθεσης, και οδηγούν την χώρα από τραγωδία σε συμφορά και από συμφορά σε τραγωδία. Και παραθέτω:
- Καταστροφή της Κάσου τον Μάιο του 1824,
- Καταστροφή και γενική σφαγή των Ψαρών τον Ιούνιο του 1824,
- Μάχη του Κρεμμυδίου Πυλίας και αιχμαλωσία των Ελλήνων τον Απρίλιο του 1825,
- Μάιο του 1825 παράδοση στον Ιμπραήμ 1000 πολιορκημένων του Νιοκάστρου,
- 20 Μαΐου του 1825, ο ηρωικός χαμός του Παπαφλέσσα στο Μανιάκι,
- 24 Μαΐου του 1825, αποτυχία του Κολοκοτρώνη στα Τρίκοφα Αρκαδίας,
- Η έξοδος και ο ηρωισμός των μαχητών του Μεσολογγίου τον Απρίλιο του 1826.
Μέσα σ’ αυτή την πανελλήνια απελπισία, μόνη η Μάνη θαυματουργεί τον Ιούνιο και τον Αύγουστο του 1826 στις μάχες του Δυρού, της Βέργας και του Πολυάραβου. Οι τρεις αυτές μάχες συνθέτουν μια οιονεί Αγία Τριάδα της πολεμικής ιστορίας της Μάνης. Ειδικά η μάχη της Βέργας τηρουμένων κάποιων αναλογιών θα μπορούσε να παρομοιαστεί με την μάχη των Θερμοπυλών, μόνο που εδώ οι νικητές δεν ήσαν οι Μύδοι, αλλά οι νεώτεροι απόγονοι τους, μαζί με τους νεότερους Θεσπιείς που ήσαν οι Μεσσήνιοι, οι Ηλείοι, οι Κρήτες και άλλοι πολλοί.
Ο Ιμπραήμ, θριαμβευτής μέχρι τότε σε όλα τα μέτωπα, βιάζεται να τελειώνει το έργο του για να πάρει προίκα την Πελοπόννησο σύμφωνα με την μυστική Συνθήκη μεταξύ Τούρκων και Αιγυπτίων. Εξαπολύει τριμέτωπο πόλεμο κατά της Μάνης και χάνει τα 2/3 του στρατού του σε νεκρούς και τραυματίες.
Στο Δυρό μάλιστα ταπεινώνεται και καταντροπιάζεται από τις γυναίκες που ανυποψίαστες είχαν βγει για θερισμό στα χωράφια τους. Και εδώ είναι το θαύμα. Αν αυτές οι πρώτες θερίστριες του Δυρού το έβαζαν στα πόδια, τότε θα είχαν τελειώσει όλα.
Την νύχτα της αποβάσεως των ανδρών του Ιμπραήμ, 22 – 23 Ιουνίου 1826, στον όρμο του Δυρού χτύπησαν οι καμπάνες των εκκλησιών Πύργου και Χαριάς γιατί ο Κων/νος Μαυρομιχάλης στρατολογούσε ενισχύσεις για τον πόλεμο της Βέργας του Αλμυρού 90 χιλ. κοντά στην Καλαμάτα.
Οι 2.000 τουρκοαιγύπτιοι που είχαν προσορμίσει στο Δυρό με 3 πολεμικά και 14 αποβατικά πλοία, άκουσαν τις καμπάνες και νόμισαν πως το σχέδιο τους είχε προδοθεί. Περίμεναν λοιπόν μισοάπραγοι στην παραλία, υποτιθέμενη αντεπίθεση.
Και οι γυναίκες της Χαριάς που δεν είχαν άμεση ορατότητα με το Δυρό, αφού αποχαιρέτησαν τους επιστράτους που πήρε μαζί του ο Κων/νος Μαυρομιχάλης και για να μην χάνουν άδικα το χρόνο τους πήραν τα δρεπάνια και ακολουθώντας τη διαδρομή Χαριά – Φοκαλιώνας – Ξεπαπαδιάνικα πήγαν προς τα χωράφια τους. Έτσι λοιπόν οι εργάτριες αυτής της διαδρομής που δεν είχαν άμεση οπτική επαφή με το Δυρό, δεν είδαν τα καράβια που ήταν αραγμένα στο Πορταράκι, στο μυχό που σήμερα είναι οι είσοδοι των σπηλαίων και ξαφνικά βρέθηκαν αντιμέτωπες με τον εχθρό. Όλες αυτές οι γυναίκες, χωρίς να το καταλάβουν, ήρθαν σε άμεση επαφή με τον εχθρό και άρχισαν εντελώς τυχαία και απρόσμενα οι μικροσυμπλοκές εκ του συστάδην.
Και με τις φωνές και τα ουρλιαχτά το φοβερό μαντάτο έφτασε αστραπιαία σε όλα τα χωριά όπου ξαναχτύπησαν οι καμπάνες συνθηματικά για Παμμανιάτικη πανστρατιά. Ο Πρωτοσύγγελος Ρηγανάκος που λειτουργούσε στο Δυρό και ο παπα- Πουλάκος στον Άγιο Νίκωνα της Χαριάς, πρωτοβάρεσαν τις καμπάνες και από αυτούς πήραν το φοβερό μήνυμα και όλα τα άλλα χωριά της Μάνης. Και έγινε ο απρόσμενος αιφνιδιασμός των επιτιθεμένων, το πισωγύρισμα τους στην παραλία του Δυρού από όλα τα μέτωπα με τις ενισχύσεις που κατέφθασαν, ακόμα και από τον Αλμυρό στις 26 Ιουνίου και βάφτηκε κόκκινο το Δυρό από το ένα ακρωτήρι ως το άλλο.
Η ατόφια λαϊκή Μούσα μας διαφύλαξε ατόφιο τον μεγάλο και ανεπανάληπτο θρύλο των γυναικών της Μάνης, που αντί να στήσουν ένα καινούργιο Ζάλογγο, έκαναν κάτι πρωτόγνωρο, επικό και μεγαλειώδες:
«…Οι γυναίκες εν τω άμα, κάμανε μεγάλο θάμα. Ανασκουμπώνουν τις ποδιές και βάνουν πέτρες στρογγυλές. Καύκαλα ανοίγουν πολλά και αρπάζουν τα δρεπάνια και τους κόβουν τα κεφάλια…»
Σ’ αυτή λοιπόν, την πιο τραγική στιγμή της νεότερης ιστορίας μας οι γυναίκες της Μάνης θαυματούργησαν και μεγαλούργησαν. Γιατί αν δεν πολεμούσαν οι γυναίκες του Δυρού με τέτοια λύσσα, με πέτρες, με δρεπάνια, με ξύλα, με νύχια και με δόντια θα έπεφτε η Μάνη. Και αν έπεφτε η Μάνη θα χανόταν μια για πάντα η Πατρίδα.
Και τούτο διότι παρά την τριπλή πανωλεθρία του Ιμπραήμ στη Βέργα, στο Δυρό και στον Πολυάραβο, αυτός βιάζεται να θέσει σε εφαρμογή το μυστικό σχέδιο προσαρτήσεως της Πελοποννήσου στην Αίγυπτο κατακαίγοντας και καταστρέφοντας τα πάντα στη Μεσσηνία.
Αυτό το αντιλαμβάνεται ο Κόδριγκτον και σπεύσει να τον αποτρέψει. Ο Ιμπραήμ όμως δεν καταδέχεται να τον δεχθεί και να μιλήσει μαζί του και τον παραπέμπουν στον βλοσυρό αντιναύαρχο του Τουρκοαιγυπτιακού στόλου, ο οποίος αντί να συζητήσει τον διατάσει τι πρέπει να κάνει.
Και τότε ο Κόδριγκτον, από φιλότιμο και ευθιξία τόλμησε και του ξεστόμισε: «Ήρθα να δώσω και όχι να λάβω διαταγές…». Και διέταξε την ναυμαχία του Ναβαρίνου, που σήμανε και την απελευθέρωση μέρους της σημερινής Ελλάδος. Αν δεν νικούσε η Μάνη και ιδιαίτερα οι Ηρωίδες του Δυρού ο Κόδριγκτον δεν θα τολμούσε να εναντιωθεί στον Ιμπραήμ. Και αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι ανεκλήθη στο Λονδίνο και καθαιρέθηκε. Που σημαίνει πως για την αγγλική πολιτική αυθαιρέτησε, και πλήρωσε το τίμημα.
Η νίκη, λοιπόν, αυτή υπήρξε καθοριστική για την έκβαση του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων, πιο σημαντική ίσως και από την ναυμαχία του Ναβαρίνο που ήρθε 16 μήνες μετά. Δεν πρέπει να υποτιμάμε τον δικό μας αγώνα. Και δυστυχώς τον υποτιμάμε σε τέτοιο σημείο ώστε οι μάχες της Βέργας, του Δυρού και του Πολυάραβου να μην μνημονεύονται σε σχολικά και πανεπιστημιακά εγχειρίδια.
Γιατί η εθνική μας ιστορία και παράδοση δεν έχουν μέχρι σήμερα φωτίσει όλα τα γεγονότα με όση ιστορική λάμψη και αλήθεια τους ανήκει. Και πολλά από αυτά παραποιούνται ή διαστρέφονται και άλλοτε πάλι η προσοχή των Ελλήνων μετατοπίζεται σε άλλα περιστατικά ή συμβάντα καθόλου ωφέλιμα για το Έθνος και αρνητικά για την εθνική μας διαπαιδαγώγηση, ιδεολογική μας ανάταση και δεοντολογική μας θωράκιση.
Το επίσημο κράτος εξακολουθεί να αγνοεί τις γυναίκες αυτές και να μην εμπνέεται από το έπος τους. Κανένας Πανεπιστημιακός Διδάσκαλος δεν μελέτησε στα σοβαρά τις μάχες της Μάνης, που αν δεν τις παραδέχεται ως ασύγκριτες και ανώτερες όλων των άλλων του Ιερού μας Αγώνα, είναι τουλάχιστον ισάξιες των μαχών του Βαλτετσίου, της Γραβιάς, των Βασιλικών και των Δερβενακίων.
Μια πολύ σοφή λαϊκή μας έκφραση λέει, πως όσοι ορκίστηκαν στο θάνατο, βάδισαν προς τη Δόξα και την ζωή.
Αυτή η φράση βρήκε την ολοκλήρωση, ενσάρκωση και τελειότητα της στη Μάνη. Γιατί χάρις στο πείσμα, την αποφασιστικότητα και γενναιότητα των γυναικών της, ο επιδρομέας υπέστη πρωτοφανή ήττα και τράπηκε σε φυγή.
Ο Ακαδημαϊκός Διονύσιος Κόκκινος αναφερόμενος στη μάχη του Δυρού και ιδιαίτερα στις ηρωίδες της Μάνης, τους αφιερώνει τα ακόλουθα λυρικά λόγια:
«…Δια μίαν ακόμη φοράν, η δραματική και ηρωική πραγματικότης υπερέβη τας συλλήψεις των θρύλων κατά τον Ιερόν Αγώνα της ανεξαρτησίας μας. Όλα όσα αναφέρονται δια τας γυναίκας της Μάνης, που έτρεξαν εις την μάχη και κρατούσαν αντί όπλων δρεπάνια, ρόπαλα και πέτρας, ξεπερνούν την φαντασία. Είναι ασύλληπτου πολεμικού μεγαλείου. Η Μάνη μας έδωσε νέες Αμαζόνες…».
Μάνη, ένας τόπος φωτεινός και ελεύθερος,
τόπος των βράχων, των πύργων και των εκκλησιών,
τόπος της θάλασσας, της πέτρας και της ελιάς,
τόπος του μοιρολογιού, της περηφάνιας και της ελευθερίας.
Σας ευχαριστώ πολύ.