Ομιλία στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας
O βουλευτής της ΝΔ, κ. Ιωάννης Τραγάκης, στην τοποθέτησή του τόνισε την ανάγκη προάσπισης των συμφερόντων των καταναλωτών, υπογραμμίζοντας ότι, η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που δημιούργησε το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, καθώς, η Ελληνική Κυβέρνηση είναι η πρώτη που από το Σεπτέμβριο του 2021 εφαρμόζει σε μηνιαία βάση μέτρα στήριξης των καταναλωτών προσαρμοσμένα στις μεταβολές των τιμών της ενέργειας.
Επίσης, η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα της Ευρώπης μεταξύ των 27 κρατών - μελών που κατέθεσε, όπως σημείωσε ο κ. Τραγάκης, πρόταση κρατικής ενίσχυσης των επιχειρήσεων για το 2022 στη Διεύθυνση Ανταγωνισμού για την ενεργειακή κρίση και πήρε την έγκριση. Η κυβέρνηση αυτή τη στιγμή έχει διαθέσει 3,2 δισεκατομμύρια ευρώ για επιδοτήσεις λογαριασμών ηλεκτρικού και φυσικού αερίου, ενώ οι εκπτώσεις που έχουν προσφέρει η ΔΕΗ και η ΔΕΠΑ Εμπορίας για την έναρξη της διεθνούς ενεργειακής κρίσης ανέρχονται σε 1,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Επομένως, εμείς δώσαμε περίπου το 2% του ΑΕΠ, όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι στο 0,6%.
Στα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση συμπεριλαμβάνονται, μέτρα, για τη στήριξη των οικιακών και επαγγελματικών φυσικού αερίου για την ίδια περίοδο Ιανουαρίου – Μαΐου, 343,7 εκατ. ευρώ. Τον Μάϊο και τον Ιούνιο, οι επιδοτήσεις σε λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου θα ανέλθουν σε πάνω από 900 εκατ. ευρώ. Αυτές οι επιδοτήσεις είναι οριζόντιες και όπως δήλωσε ο ίδιος ο κ. Πρωθυπουργός, καλύπτουν περίπου το 76% των επιβαρύνσεων. Δεσμεύτηκε δε, ότι αν προκύψουν χρήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το 90% θα δοθεί πάλι για ενίσχυση στις οικογένειες, οι οποίες πραγματικά αυτή τη στιγμή στενάζουν από αυτό το πρόβλημα.
Το ποσό της επιδότησης θα φτάσει, όπως έχει λεχθεί, μέχρι τα 600 ευρώ ανάλογα με την κατανάλωση. Από τον Ιούλιο και μετά έχουν αναγγελθεί και επιπλέον μέτρα. Ο κ. Τραγάκης εξήγησε ότι, θα έχουμε, για παράδειγμα το θέμα της ηλεκτροπαραγωγής, βάσει του πραγματικού κόστους λειτουργίας, που θα έχει ως αποτέλεσμα να αποσυνδεθεί από τη χονδρική τιμή ενέργειας η οποία μέχρι σήμερα επηρεάζεται από τη διεθνή τιμή του φυσικού αερίου. Η επίσημη τιμή του φυσικού αερίου, δεν αφορά τη χώρα μας, καταδεικνύει ωστόσο πόσο ευάλωτο είναι το σύστημα της παροχής του φυσικού αερίου.
Όπως ανέφερε ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ενεργειακής Πολιτικής για τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, κ. Σταμπολής, στο Suzhko, στην Ουκρανία, ένας αγωγός δεν λειτουργεί για πολιτικούς λόγους μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Δεδομένου ότι η Ευρώπη προμηθεύεται το 1/3 της παροχής φυσικού αερίου από την Ουκρανία, δημιουργήθηκε μεγάλο πρόβλημα μέχρι να γίνει η σχετική παράκαμψη.
Η τιμή στο χρηματιστήριο αγοράς φυσικού αερίου και ενέργειας πέταξε στα ύψη ! Σε ό,τι αφορά την προμήθεια φυσικού αερίου για την περίοδο Οκτωβρίου – Νοέμβριου, ο κ. Τραγάκης υπογράμμισε ότι, η τιμή είχε φτάσει στα 400 ευρώ η μεγαλοβατώρα (ΜWh), ενώ παρατηρήθηκαν σημαντικές μεταβολές διατίμησης σε διαφορετικές χρονικές περιόδους με την τιμή να κυμαίνεται τον Μάρτιο στα 10 ευρώ.
Το εύλογο ερώτημα που τίθεται, είπε ο κ. Τραγάκης, είναι το πόσο αυξήθηκε η τιμή του ρεύματος για τους καταναλωτές από τον Οκτώβριο και μετά, αφού δεν είχε εμφανιστεί η ουκρανική κρίση; Επιπλέον, δεν ακρίβυνε μόνο το φυσικό αέριο, ακρίβυνε ο χάλυβας, ο σίδερος, το βαμβάκι, τα δημητριακά. Η αγορά αποδεικνύεται ευάλωτη σε ό,τι αφορά τη σχέση με την τιμή του αερίου.
Ζήτησε δε διευκρινήσεις από τον Πρόεδρο της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ), αναφορικά με το αν υπήρξε χειραγώγηση, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση πήρε μια απόφαση, παρουσία και ημών, ότι δεν υπήρξε χειραγώγηση.
Τέλος, για το θέμα της ρήτρας αναπροσαρμογής η οποία νομοθετήθηκε το 2013, ο κ. Τραγάκης σημείωσε ότι, χρησιμοποιήθηκε απ’ όλα τα κόμματα και από όλες τις κυβερνήσεις και από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, όταν ήταν κυβέρνηση. Συνεπώς, η ρήτρα αναπροσαρμογής χρησιμοποιήθηκε από όλους. Επομένως, όσοι την καταδικάζουν, μεταξύ αυτών και ο ίδιος ο Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, την έχουν χρησιμοποιήσει ! Η ρήτρα αναπροσαρμογής είναι μια διακριτή τιμή.
Είναι σωστή η ενέργεια ενσωμάτωσης, επομένως, στα τιμολόγια που θα λειτουργήσουν από την 1η Ιουλίου και μετά δεν θα υπάρχει ρήτρα αναπροσαρμογής. Με τα μέτρα που παίρνει η κυβέρνηση σε ότι αφορά τη ρήτρα αναπροσαρμογής, θα φτάσουμε σε μηδενισμό της ρήτρας, για την οποία δικαίως διαμαρτύρονται όλοι οι καταναλωτές.
Όσο για την κερδοφορία των καθετοποιημένων προμηθευτών-είναι και η ΔΕΗ ιδιώτης που δραστηριοποιούνται τόσο στην παραγωγή όσο και στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας-από τη συμμετοχή τους στη χονδρική αγορά, ήταν αυξημένη κατά την περίοδο της ενεργειακής κρίσης κατά 927,44 εκατομμύρια ευρώ. Από τα 927,44 εκατομμύρια ευρώ, αφαιρείται το κόστος των εκπτώσεων που χορήγησε η ΔΕΗ με σταθερό τιμολόγιο στους πελάτες της καθώς ήταν υποχρεωτικό οι εταιρείες όμως, έκαναν μια άλλου είδους πολιτική, δεν κράτησαν σταθερό τιμολόγιο αλλά έκαναν εκπτώσεις. Κάνανε εκπτώσεις οι εταιρίες, η ΔΕΗ έκανε εκπτώσεις περίπου 335,99 εκατ. ευρώ.
Τι σημαίνει αυτό, ότι απ’ αυτά δηλαδή περίπου 335,99 εκατομμύρια ευρώ αφαιρούνται από τα 927. Άρα, αφαιρουμένων και αυτό φτάνουμε στα 400 εκατομμύρια, στα 600 εκατομμύρια. Ερχόμαστε τώρα στα 600 εκατομμύρια. Από τα σταθερά τιμολόγια, 15% με 20%, αφαιρούνται, 5 με 20, είπατε η ΔΕΗ στα σταθερά τιμολόγια 2ετίας έχει 500.000 συνδρομητές.
Ξέρετε, είναι μεγάλη απόσταση 5 με 20 %. Δώσατε διευκρίνιση πού περίπου θα πάει η τιμή. Την τιμή περίπου εγώ την παίρνω περίπου στο μέσο, 11%-12%. Το 11%-12% είναι περίπου άλλα 150 με 200 εκατομμύρια. Άρα η φορολόγηση που θα γίνει στις εταιρείες θα είναι περίπου. Τα νούμερα είναι σωστά, επειδή τα έχετε ελέγξει. Παρακολουθούσε και ξέρει, τα έχει πει τα νούμερα και ο κ. Φάμελλος. Επομένως, θα πάμε περίπου στα 450 και θα πάρουμε το 90% έκτακτη εισφορά. Το κάνουν άλλες χώρες; Εγώ θα σας πω τι είπε ο κ. Ντράγκι. Όταν εμείς φορολογούμε με έκτακτη εισφορά τις επιχειρήσεις αυτές με 90%, ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 25% και η Ιταλία το εφάρμοσε ήδη το 25%.
Είπατε για τις τιμές του φυσικού αερίου για τη Νορβηγία. Η Νορβηγία έχει τόσα υδροηλεκτρικά, που δεν χρειάζεται ούτε φυσικό αέριο ούτε τίποτε. Κάνει και εξαγωγή ακόμη. Η Γαλλία παράγει ηλεκτρισμό το 60% από πυρηνική ενέργεια, επομένως κάνει και εξαγωγή μέσω των Πυρηναίων μάλιστα και, αν δεν απατώμαι, και στην Ισπανία. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι οι συγκρίσεις αυτές είναι ανόμοιες με τη χώρα μας, όταν κάνουμε χρήση το 40% του φυσικού αερίου. Πού πάμε; Γιατί τόσο πολύ να έχουμε εξάρτηση από το φυσικό αέριο και όχι, παραδείγματος χάριν, από το λιγνίτη;
Αλλά και για το λιγνίτη υπήρξαν προβλήματα. Παραδείγματος χάρη, πληρώναμε για ρήτρα ρύπων τόσα πολλά χρήματα, που ήταν ασύμφορος ο λιγνίτης. Αυτό φαίνεται από το χρηματιστήριο της ενέργειας, το οποίο η τότε Κυβέρνηση και νυν Αξιωματική Αντιπολίτευση, εφάρμοσε το χρηματιστήριο στις εταιρείες. Μάλιστα, ο Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης τότε, ο κ. Τσίπρας, είχε πει στο Επιμελητήριο, στο ΕΒΕ, ότι «με αυτό που θα κάνουμε, με το χρηματιστήριο της ενέργειας, αντιλαμβάνεστε ότι θα πέσουν οι τιμές». Αργότερα το κατηγορείτε και έχουμε σωρεία δηλώσεων εδώ, ακόμα και κορυφαίων στελεχών, Σκουρλέτης, Σταθάκης, όλοι έχουν μιλήσει. Μάλιστα, ο Σκουρλέτης τα είπε και στο συνέδριο, ότι το χρηματιστήριο της ενέργειας βλάπτει την τιμή και δημιουργεί προβλήματα στους καταναλωτές. Πού είναι η αλήθεια;
Η αλήθεια είναι ότι, πράγματι, γιατί εμείς δώσαμε αυτήν τη στιγμή έγκριση να λειτουργήσουν λιγνιτικά αποθέματα σε όλες τις μονάδες, για να υπάρχει ένα απόθεμα, διότι δεν ξέρουμε πού θα οδηγηθεί η κρίση ακόμα. Η κρίση δεν έχει κλείσει. Ακόμη δεν ξέρω σε ποιο σημείο είμαστε, στο μέσον ή στο τέλος της κρίσης. Τι είχε γίνει, λοιπόν, με τους λιγνίτες; Επειδή και αυτό το ακούω και κατηγορείτε. Οι παραγωγοί, καταρχάς, κλείσανε τέσσερις μονάδες επί των κυβερνήσεων της Νέας Δημοκρατίας, επί ΣΥΡΙΖΑ έκλεισε 9. Ήταν προγραμματισμένες, όμως, να κλείσουν από την Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν. Γιατί κλείνανε; Θα σας πω γιατί. Γιατί το 2015 η παραγωγή σε gigawatt ήταν 19.448, το 2016 έπεσαν στα 14.898, το 2017 στο 16.387, το 2018 στα 14.907 και το 2019 στο 10.417, δηλαδή περίπου στο 50%.
Οπότε, τι γίνεται με τα λιγνιτικά αποθέματα και γιατί γινόταν αυτό; Γιατί στο χρηματιστήριο της ενέργειας, που λειτουργεί, μπορώ να πω, ανά δευτερόλεπτο, τι συνέβαινε; Επειδή ο λιγνίτης ήταν πολύ ακριβός κανένας, δεν προσέφευγε να αγοράσει από τις εταιρείες με λιγνίτη, δηλαδή να αγοράσει ενέργεια. Την αγόραζαν, ήταν καλός καιρός από τις ΑΠΕ. Καταρχάς, οι ΑΠΕ είναι μια σταθερή επένδυση και επειδή γνώριζε ότι ο κ. Φάμελλος έχει ασχοληθεί με αυτό και είναι σημαντικό θέμα αυτό για τις ΑΠΕ, θα πω και εδώ τρία νούμερα, γιατί έχουμε απεριόριστη. Δηλαδή, νομίζω ότι η χώρα μας θα πρέπει ίσως το 2030 να φθάσουμε εκεί που υποτίθεται ότι έπρεπε να ήμασταν, περίπου 65% -70% προέρχεται από τις ΑΠΕ. Εμείς τι έχουμε; Αέρα και μάλιστα βλέπω ότι υπάρχουν μεγάλες εταιρείες, οι οποίες θέλουν να κάνουν επενδύσεις σε θαλάσσια πάρκα. Δεν μας ενδιαφέρει εμάς αυτό.
Εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι το εξής. Το 2018, η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2015, παρέλαβε τις ΑΠΕ στο 18%. Με δήλωση του κ. Φάμελλου πήγε στο 19,6%, το 2019. Πού βρίσκεται τώρα; Πάνω από 30%. Δημιουργήσατε βέβαια και ένα νομοθετικό καθεστώς, το οποίο θα είναι ευνοϊκό και το οποίο χρησιμοποιήσαμε εμείς τώρα. Άρα, αυτή είναι η πραγματικότητα και για τις ΑΠΕ.
Θέλω να κλείσω με τις παρατηρήσεις τις οποίες έθεσε ο κ. Δαγούμας σε ό, τι αφορά τον ενεργειακό διαμεσολαβητή. Ο θεσμός του ενεργειακού διαμεσολαβητή είναι πολύ σημαντικός. Είναι τόσο σημαντικός που δεν φαντάζεστε. Γιατί; Αρκεί να γίνει σε στέρεη νομική βάση αυτών των προβλημάτων. Στέρεη νομική βάση γιατί μέχρι τώρα ο ενεργειακός διαμεσολαβητής ήταν δέκτης παραπόνων, τα οποία μετέφερε. Είδα τον πίνακα από το δέκτη παραπόνων και είναι εντυπωσιακός και πράγματι δείχνει ότι κάτι έγινε, ότι κάτι πήγε καλά. Θα πρέπει, λοιπόν, να τον στελεχώσουμε με τέτοια δυνατότητα, ώστε να μπορεί ο ενεργειακός διαμεσολαβητής να έχει και άλλες αρμοδιότητες. Δηλαδή, να παρεμβαίνει ακόμα και σε νομικά θέματα. Διότι, είδα ότι η Αξιωματική Αντιπολίτευση κατέθεσε ένα αίτημα να συναντηθεί με το Συνήγορο του Καταναλωτή. Στο έγγραφο σας - μάλλον εκ παραδρομής - παραλείψετε να πείτε ότι θα συναντηθείτε με το Συνήγορο Καταναλωτή, διότι ο Συνήγορος Καταναλωτή είναι εκείνος ο οποίος προστατεύει τα συμφέροντα των καταναλωτών. Ο ενεργειακός, λοιπόν, διαμεσολαβητής θα είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα.
Είπατε για την υποστελέχωση της υπηρεσίας. Έχετε δίκιο, γιατί είναι ακριβώς αυτό που είπατε. Οι αμοιβές στην αρχή είναι χαμηλές. Οι χαμηλές αυτές αμοιβές είναι εκείνες οι οποίες έδωσαν στην αγορά το δικαίωμα να τους παίρνει όποτε θέλει. Δηλαδή, εγώ ειλικρινά σας μιλάω, θαυμάζω το προσωπικό που έχετε που παραμένει στη Ρ.Α.Ε.. Διότι, είναι τόσες οι προκλήσεις, οι προσκλήσεις που γίνονται από τις εταιρείες, που απορώ. Δεν είναι ότι «χαϊδεύω τα αυτιά» αυτών που συμμετέχουν. Είναι η πραγματικότητα και η πραγματικότητα την οποία δείχνει η αγορά δεν αμφισβητείται ποτέ.
Σας ευχαριστώ πολύ και αν χρειαστεί, κύριε Πρόεδρε, από τις απαντήσεις σας μπορεί να τεθούν και άλλα ερωτήματα. Ευχαριστώ πολύ.